Gemma Frisius

miniatuur|Gemma Frisius (Maarten van Heemskerck, ca. 1540) miniatuur|De driehoeksmeting van Gemma Frisius. Gemma Frisius, ook wel Jemme Reinerszoon Frisius (Dokkum, 8 december 1508 – Leuven, 25 mei 1555) was een Nederlandse geograaf, wiskundige en arts.

Gemma Frisius werd geboren in Friesland in een arm gezin. Hij was in zijn jeugd kreupel, maar daar is hij op latere leeftijd van genezen. Hij studeerde aan de universiteit van Leuven onder andere wiskunde en astronomie. Hij was de eerste die de driehoeksmeting beschreef, gebaseerd op de eigenschap dat de driehoek volledig is bepaald door een zijde en de aanliggende hoeken. Zijn kennis werd gebruikt in de cartografie en landmeetkunde.

Samen met goudsmid Gaspard van der Heyden maakte hij wereldbollen om zijn kaarten in een realistische vorm weer te geven. Ook verbeterde hij de atlas van Petrus Apianus. Hij maakte veel astronomische instrumenten om bijvoorbeeld de lengtegraad te meten. Zo maakte hij het astrolabium, dat hij beschreef in het in 1556 postuum verschenen werk ''De astrolabium catholicum''.

Zijn ideeën schreef hij in boeken met vele illustraties. Mede op basis van deze ideeën zijn later vele ontdekkingen gedaan, zoals ook de ontdekking van de camera obscura. Frisius was in 1544 een van de eersten die de werking van zo'n camera op papier heeft gezet. De afbeelding op pagina 31v van zijn 'De radio astronomico' is wereldwijd de vroegst bekende afbeelding van het camera-obscuraprincipe. In zijn werk gaf hij ook aanwijzingen hoe de lezer zelf astronomische instrumenten kon bouwen. Door Wikipedia aangeleverd